Khởi động từ (Contactor) là một thiết bị điện phổ biến và rất quan trọng trong hệ thống điện. Trong ngành công nghiệp cũng có vai trò đặc biệt. Vậy bạn đã biết khởi động từ là gì? Nguyên lý hoạt động cùng cấu tạo khởi động từ ra sao? Đừng bỏ qua bài viết này sau đây nhé.
Mục lục
Khởi động từ là gì
Khởi động từ là khí cụ điện hạ áp, thực hiện việc đóng cắt thường xuyên các mạch điện động lực. Đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong hệ thống điện. Nhờ có nó ta có thể điều khiển các thiết bị như động cơ, tụ bù, hệ thống chiếu sáng,… thông qua nút nhấn, chế độ tự động hoặc điều khiển từ xa.
Có thể thực hiện thao tác đóng, ngắt của khởi động từ nhờ cơ cấu điện từ, cơ cấu thủy lực hoặc cơ cấu khi động. Nhưng thông dụng nhất, được sử dụng phổ biến nhất là khởi động từ điện từ.
Tìm hiểu khởi động từ là gì
Loại khởi động từ điện từ này mang tính hiện đại cao. Có các linh kiện kết nối chặt chẽ, chắc chắn và có tính năng tốt. Chúng có lắp hệ thống cảm biến nên người dùng có thể điều khiển từ xa. Giúp việc đóng mở thiết bị dễ dàng hơn.
Khởi động từ dường như có thể thay thế các loại công tắc trong gia đình bạn. Vì chúng có một vài trò rất lớn trong hệ thống điện qua tính năng mà chúng đang mang. Giúp cho người sử dụng điện cảm thấy an toàn khi sử dụng thiết bị này trong gia đình của mình. Nhiều người cho rằng thiết bị này không cần thiết nhưng thật ra chức năng của chúng sẽ làm cho bạn không khỏi bất ngờ.
Cấu tạo khởi động từ và nguyên lý
1/ Cấu tạo của khởi động từ
Cấu tạo của khởi động từ gồm các thành phần: Cơ cấu điện từ (nam châm điện), hệ thống dập hồ quang, hệ thống tiếp điểm.
Sơ đồ cấu tạo khởi động từ
Nam châm điện: Bên trong có các linh kiện khác như cuộn dây. Giúp hỗ trợ nam châm điện tạo ra các lực hút của nam châm. Ngoài ra còn có lõi sắt có lò xo giúp đẩy nắp trở tự động trở về vị trí ban đầu.
Hệ thống dập hồ quang: Là bộ phận rất quan trọng vì chúng làm nhiệm vụ rất tốt qua việc thiết bị chuyển mạch. Chúng sẽ xuất hiện và làm cho các tiếp điểm bị cháy hay mòn dần. Chúng dập tắt các tiếp điểm nhanh chóng để có thể chuyển mạch tốt hơn cho khởi động từ với các thiết bị liên kết khác.
Hệ thống tiếp điểm: Gồm có tiếp điểm chính và tiếp điểm phụ
- Tiếp điểm chính: Giúp cho dòng điện lớn đi qua một cách dễ dàng hơn. Bởi tiếp điểm chính mang tính năng thường đóng khi cung cấp đủ nguồn vào mạch từ của thiết bị.
- Tiếp điểm phụ: Cho dòng điện thấp đi qua thường nhỏ hơn 5A. Tiếp điểm phụ có hai trạng thái là thường đóng và thường hở. Không giống như tiếp điểm chính chỉ duy nhất là thường đóng.
Tiếp điểm thường đóng là loại tiếp điểm khi cuộn dây nam châm trong khởi động từ ở trạng thái nghỉ. Tiếp điểm này hở ra khi khởi động từ ở trạng thái hoạt động.
2/ Nguyên lý khởi động từ
Khởi động từ bắt đầu trạng thái hoạt động. Khi cấp nguồn trong mạch điện điều khiển bằng với giá trị điện áp định mức của khởi động từ vào hai đầu cuộn dây quấn trên phần lõi từ đã được cố định trước đó. Thì lực từ sinh ra sẽ hút phần lõi từ di động và hình thành mạch từ kín.
Nguyên lý hoạt động của contactor
Nhờ có các bộ phận luôn liên kết chặt chẽ với nhau đặc biệt nhất là bộ phận liên động cơ. Giúp cho lõi từ di động và các hệ thống tiếp điểm. Đã làm cho tiếp điểm chính di chuyển nên sẽ đóng lại. Khi thiết bị không hoạt động.
Còn khi cho thiết bị hoạt động thì các tiếp điểm phụ bắt đầu làm việc. Và giúp chuyển đổi trạng thái từ đóng sang mở dễ dàng. Đặc biệt là khi người dùng ngừng cung cấp nguồn điện cho thiết bị. Thì khởi động từ sẽ tự động về trạng thái nghỉ đồng thời các tiếp điểm sẽ tự động về lại vị trí ban đầu.
Tác dụng của khởi động từ
Nhờ có kích thước nhỏ gọn nên có thể tận dụng khoảng không gian hẹp để lắp đặt. Và thao tác mà cầu dao không thực hiện được. Sử dụng an toàn tuyệt đối do điều khiển đóng cắt từ xa do có vỏ ngăn hồ quang phóng ra bên ngoài. Thời gian đóng cắt nhanh, độ bền cao, hoạt động ổn định,…
Khởi động từ có nhiều tác dụng bất ngờ
Khởi động từ là một thiết bị được sử dụng nhiều trong các lĩnh vực. Đặc biệt là nơi có môi trường làm việc cao như công nghiệp. Các công ty dù lớn hay nhỏ đều sử dụng loại thiết bị này. Để làm nhiệm vụ đóng cắt các thiết bị khác khi những thiết bị liên kết với chúng có vấn đề xảy ra.
Đây là một giải pháp tự động hóa bằng phương pháp cơ điện. Phương pháp này không xử lý những quá trình phức tạp nhưng nó đơn giản và có độ ổn định cao, dễ sửa chữa.
- Khởi động từ điều khiển động cơ
- Khởi động từ khởi động sao – tam giác
- Khởi động từ điều khiển tụ bù
- Khởi động từ điều khiển đèn chiếu sáng.
Các loại khởi động từ
1/ Khởi động từ 1 pha
Khởi động từ 1 pha là thiết bị đóng ngắt sử dụng 1 hoặc 2 cực tạo ra 1 tiếp điểm đóng ngắt sử dụng nguồn điện 1 pha 220v hoặc 24v.
Khởi động từ 1 pha
Khởi động từ 1 pha được gọi là khởi động từ đơn thường dùng để đóng- ngắt một động cơ điện. Được cấu tạo từ 2 khí cụ điện: Rơle nhiệt và công tắc tơ xoay chiều. Nên cấu tạo của khởi động từ rất phong phú và đa dạng.
Sử dụng khởi động từ 1 pha để bảo vệ công tắc khỏi bị cháy vì quá tải.
Là thiết bị đóng cắt trung gian chống quá tải cho tất cả các loại công tắc và ổ cắm thông minh.
Những thiết bị gia dụng có công suất rất lớn vượt qua công suất tải cho phép của ổ cắm và công tắc thông minh. Đối với những thiết bị này, bắt buộc phải sử dụng kèm khởi động từ. Lúc này khởi động từ sẽ đóng vai trò chịu tải. Giúp thiết bị điều khiển có thể hoạt động được và bảo vệ toàn bộ thiết bị điện.
2/ Khởi động từ 3 pha
Khởi động từ 3 pha là thiết bị được tích hợp 3 cực tạo 3 tiếp điểm đóng ngắt relay khác nhau. Sử dụng nguồn điện xoay chiều AC 3 pha 220V / 240V / 380 V / 480V cho những sản phẩm sử dụng nguồn cấp điện 3 pha
Contactor 3 pha có nhiều ưu điểm nổi bật
Thông thường khởi động từ 3 pha được sử dụng để đóng cắt (đối với loại khởi động từ đơn có 1 công tắc tơ). Đảo chiều (đối với loại khởi động từ kép có 2 công tắc tơ). Điều khiển bảo vệ các phụ tải và động cơ bằng cách điều khiển từ xa. Bằng cách tác động trực tiếp hoặc cũng có thể dùng kết hợp với những mạch điều khiển phụ tải tự động.
Các thiết bị khởi động từ ngày nay đều có thể đáp ứng việc điều khiển phụ tải với điện áp định mức. Và dòng định mức tối đa có thể lên tới 500V – 600A…Khởi động từ 3 pha có những ưu điểm sau:
- Cấu tạo bảo vệ chống các tác động từ môi trường bên ngoài
- Khả năng làm biến đổi chiều quay động cơ điện
- Tiếp điểm có độ bền chịu mài mòn cao.
- Khả năng đóng – cắt cực tốt, dứt khoát
- Tiêu thụ công suất ít nhất
Cách đấu khởi động từ
1/ Cách lắp khởi động từ chuẩn kỹ thuật
Sau khi bạn đã hiểu biết về khởi động từ là như thế nào thì ta có thể bắt tay vào đấu khởi động từ. Cách đấu khởi động từ ba pha rất quen thuộc trong điện dân dụng máy bơm nước được thể hiện chi tiết qua hình sau:
Mô hình cách đấu khởi động từ
Phần động lực của khởi động từ có 2 tiếp điểm vào được nối với nguồn điện. Hai tiếp điểm ra được nối với động cơ (load). Một bộ time thời gian được điều chỉnh theo khung giờ người dùng đã chọn được đấu nối tiếp với cuộn hút của khởi động từ.
Khi bộ time đóng, mạch sẽ cấp điện cho cuộn hút. Khởi động từ điện được cấp vào máy bơm sẽ hoạt động trong khoảng thời gian định sẵn sau đó nhả ra và kết thúc.
Nó đảm bảo an toàn cho khâu vận hành và linh hoạt trong vấn đề ghép nối. Bởi vì so với mạch động lực dòng điện trong mạch điều khiển tín hiệu nhỏ hơn rất nhiều.
2/ Một số lưu ý khi thực hiện đấu khởi động từ
Cách lắp đặt khởi động từ đúng kỹ thuật
Để khởi động từ làm việc tin cậy, khi lắp đặt phải bắt chặt cứng khởi động từ trên một mặt phẳng đứng. Độ nghiêng cho phép so với trục thẳng đứng 50. Không được phép bôi mỡ vào các tiếp điểm, các bộ phận động. Sau khi lắp đặt khởi động từ và trước khi vận hành, phải kiểm tra:
- Cho các bộ phận chuyển động bằng tay không bị vướng, kẹt.
- Điện áp điều khiển phải phù hợp với điện áp định mức của cuộn dây.
- Các tiếp điểm phải tiếp xúc đều và tốt.
- Các dây đấu điện phải theo đúng sơ đồ điều khiển.
- Rơle nhiệt phải đặt khởi động từ cần đặt kèm theo cầu chì bảo vệ.
Tuy nhiên để chắc chắn đảm bảo về mặt kỹ thuật và tính chuyên gia thì chúng tôi khuyên bạn vẫn nên nhờ đến những thợ điện chuyên nghiệp để đảm bảo an toàn và yên tâm sử dụng lâu dài.
Trên đây là toàn bộ thông tin chi tiết về khởi động từ. Hi vọng chúng tôi đã đem lại cho bạn thêm một chút kiến thức về cho mình. Mọi thắc mắc về cách lắp đặt các thiết bị điện hay các dịch vụ sửa chữa điện nước. Hoặc muốn sửa chữa nhanh chóng chất lượng giá cả hợp lý các bạn vui lòng liên hệ
Hotline: 0973.410.857
