Đối với đời sống con người đặc biệt là nghành công nghiệp thì rơ le là một thiết bị điện không thể thiếu. Chúng có nhiệm vụ bảo vệ các thiết bị điện khi gặp sự cố quá tải. Hôm nay hãy cùng tôi tìm hiểu về rơ le trung gian, ký hiệu rơ le trung gian là gì? Đừng bỏ qua những thông tin bổ ích sau đây nhé.
Mục lục
Tìm hiểu chung về rơ le trung gian
Rơ le trung gian được gọi với cái tên khác là rơ le (relay) hay rơ le kiểng. Tuy rằng chúng chỉ có kích thước nhỏ bé. Thế nhưng bạn sẽ không khỏi bất ngờ những lợi ích mà nó mang lại sau khi tìm hiểu chi tiết ngay dưới đây.
Rơ le trung gian tiếng anh là gì?
1/ Rơ le trung gian là gì
Là một thiết bị điện tử có kích thước nhỏ rơ le trung gian như một kiểu nam châm điện được tích hợp hệ thống tiếp điểm. Chúng có chức năng chuyển mạch tín hiệu điều khiển hoặc khuếch đại. Loại rơ le này thường được lắp ở vị trí trung gian. Chúng nằm giữa các thiết bị điều khiển có công suất lớn hơn hặc nhỏ hơn.
Tuy là một thiết bị nhỏ bé nhưng lại vô cùng quan trọng trong mạch điện. Cần phải có rơ le trung gian để lắp hầu hết ở các bảng mạch điện tử. Nó là một dạng công tắc vì rơ le có hai trạng thái ON và OFF. Chúng ở trạng thái nào còn phụ thuộc vào có dòng điện chạy qua rơ le hay không.
2/ Rơ le trung gian có tác dụng gì?
Nhiệm vụ chính của thiết bị này là trung gian để chuyển tiếp mạch điện đến thiết bị khác. Giống như rơ le nhiệt loại rơ le này giúp bảo vệ các thiết bị điện khác, tránh những hư hỏng, cháy nổ. Hơn nữa còn giúp kéo dài tuổi thọ cho thiết bị.
Rơ le trung gian để làm gì?
Chẳng hạn như tủ lạnh khi bị yếu điện Rơ le trung gian sẽ ngắt điện và không cho tủ làm việc nữa. Còn khi điện ổn định, nó sẽ lại cấp điện bình thường. Hay như trong bộ nạp của ắc quy xe ô tô, xe gắn máy. Nếu như máy phát điện đủ khỏe thì rơ le trung gian sẽ thực hiện nhiệm vụ đóng mạch nạp cho ắc quy.
Thường thì rơ le trung gian được dùng để thực hiện truyền tín hiệu. Hay sử dụng cho dòng điện từ vài Ampe trở xuống. Còn đối với các dòng vài chục Ampe trở lên có tích hợp thêm buồng dập hồ quang, bắt buộc phải sử dụng khởi động từ (contactor).
Cấu tạo và nguyên lý rơ le trung gian
Để sử dụng rơ le trung gian một cách hợp lý chúng ta cùng tìm hiểu cấu tạo cùng nguyên lý hoạt động của nó ngay sau đây.
1/ Cấu tạo rơ le trung gian
Rơ le trung gian được dùng trong lĩnh vực điều khiển tự động, cơ cấu điện tử. Chúng đóng vai trò điều khiển trung gian giẵ các thiết bị điều khiển. Cùng xem sơ đồ dưới đây để hiểu rõ hơn về cấu tạo của nó.
Sơ đồ cấu tạo rơ le trung gian
Trong đó:
- 1 là điểm cuộn dây
- 2 là phần lõi thép tĩnh
- 3 là phần lõi thép động
- 4, 5 vị trí vít ốc điều chỉnh
- 6, 7 là tiếp điểm thường mở NO
- 8, 12 vị trí của lò xo
- 9 là vị trí giá cách điện
- 10, 11 vị trí tiếp điểm thường đóng NC
Rơ le trung gian được cấu tạo gồm 2 phần chính đó là cuộn hút (nam châm điện) và mạch tiếp điểm (mạch lực). Cùng với vỏ bảo vệ và các chân ra tiếp điểm.
- Nam châm điện gồm có: lõi thép động, lõi thép tĩnh và cuộn dây. Cuộn dây đó thể là cuộn cường độ hay cuộn điện áp, hoặc có thể là cả hai. Lõi thép động được găng bởi một lò xo và cùng định vị bằng một vít điều chỉnh.
- Mạch tiếp điểm bao gồm có tiếp điểm nghịch đóng vai trò đóng cắt thiết bị điện tải được cách ly với cuộn hút bằng dòng nhỏ.
2/ Nguyên lý làm việc của rơ le trung gian
Được tạo ra từ một trường hút do đó dòng điện chạy qua rơ le trung gian sẽ chạy qua cuộn dây bên trong. Từ trường hút này sẽ tác động lên một đòn bẩy bên trong. Điều này sẽ làm đóng hoặc mở các tiếp điểm điện và làm thay đổi trạng thái của rơle. Số tiếp điểm điện sẽ bị thay đổi có thể là 1 hay nhiều do tùy vào thiết kế.
Nguyên lý làm việc của rơ le trung gian
Rơ le trung gian có 2 mạch độc lập nhau hoạt động. Một mạch điều khiển cuộn dây của rơ le: cho dòng chạy qua cuộn dây hay không. Hay có nghĩa là điều khiển rơ le ở trạng thái ON hay OFF. Một mạch điều khiển dòng điện ta cần kiểm soát có qua được rơ le được hay không dựa vào trạng thái ON hay OFF.
Rơ le trung gian có nguyên lý hoạt động tương tự như khởi động từ. Đối với rơ le trung gian thì chỉ có duy nhất một điểm có khả năng tải dòng điện nhỏ được sử dụng cho mạch điều khiển (tiếp điểm phụ). Khác với khởi động từ loại rơ le này không có buồng dập hồ quan.
Ký hiệu rơ le trung gian trong mạch điện
Khi bạn muốn lắp ráp các mạch điều khiển sử dụng rơ le. Hoặc trong những mạch điện tử công nghiệp, thường sẽ có một số ký hiệu và bạn cần hiểu những ký hiệu rơ le trung gian đó có nghĩa là gì. Hiểu rõ những ký hiệu đó giúp cho bạn lua chọn được loại thích hợp và khi lắp đặt cũng dễ dàng hơn.
Ký hiệu rơ le trung gian
Sẽ có 3 ký hiệu mà bạn cần để ý khi muốn tìm hiểu về rơ le trung gian đó là SPDT, SPST và DPST. Để hiểu rõ hơn ý nghĩa của những ký hiệu đó thì bạn theo dõi phần giải thích sau:
- Ký hiệu rơ le trung gian DPDT (Double Pole Double Throw) nghĩa của nó là rơ le có 2 cặp tiếp điểm. Mỗi cặp sẽ có tiếp điểm thường đóng và hở và cũng có một đầu chung.
- SPST: được viết tắt của cụm từ Single Pole Single Throw. Chúng có nghĩa là rơ le có một tiếp điểm thường hở.
- Ký hiệu rơ le trung gian DPST viết tắt của cụm từ Double Pole Single Throw và có nghĩa là rơ le có 2 tiếp điểm thường hở.
Ngoài ra, các rơ le trung gian khi được lắp ghép trong tủ điều khiển. Thường sẽ được lắp trên các đế chân ra. Tuỳ theo số lượng chân ra sẽ có những kiểu đế khác nhau như: Đế 8 chân, đế 11 chân, đế 14 chân…Bởi vậy khi tìm mua bạn cũng cần chú ý đến những chi tiết này.
Các loại rơ le trung gian
Trên thị trường được phân ra rất nhiều loại khác nhau để cho phù hợp với mục đích sử dụng. Sau đây tôi xin giới thiệu những loại rơ le trung gian phổ biến.
1/ Rơ le trung gian theo số vôn
Rơ le trung gian theo vôn nghĩa là dựa theo số vôn và phân biệt. Hiện nay có các loại như rơ le trung gian 12v, rơ le 220v, rơ le 380v.
Rơ le trung gian 12V
Là một rơ le dòng cao cho các thiết bị điện, là thiết bị điều khiển phụ có vai trò như một công tắc. Có nguồn điều khiển 12V là nguồn cấp cho quận dây hút của rơle với khả năng chịu tải lên tới 40 ampe. Được dùng đóng ngắt cho qua điện từ 1V đến 220V.
Đối với loại rơ le này rất thích hợp để sử dụng cho các thiết bị dân dụng. Điều này sẽ hạn chế tối đa nguy cơ hỏng hóc, cháy nổ cho các thiết bị điện trong nhà bạn.
Rơ le trung gian 12v
Rơ le trung gian 220V
Gồm có hai mạch độc lập rơle trung gian 220V dễ dàng trong việc lắp đặt và bảo dưỡng. Kết cấu của rơ le này không quá phức tạp nên bạn có thể dễ dàng lắp đặt và kiểm tra trong quá trình sử dụng.
Rơle trung gian 220V sở hữu nhiều lượng tiếp điểm. Cũng có thể vừa mở vừa đóng, nên thường được dùng để truyền tín hiệu khi các rơ le chính không đảm bảo được khả năng ngắt. Chúng còn có độ bền và độ an toàn cao nên sẽ tiết kiệm chi phí đáng kể cho gia đình bạn.
Rơ le trung gian 380V
Với rơ le trung gian 380v có khả năng chịu tải lên tới 100 ampe. Thời gian tác động siêu nhanh chỉ 0.1s rất thích hợp sử dụng cho các thiết bị công nghiệp.
Kích thước tiếp điểm to siêu bền bền và chắc chắn. Sử dụng loại rơ le này sẽ giúp hiệu quả làm việc được tối ưu. Những hiện tượng như mất pha, chập cháy sẽ không còn nữa. Thay vào đó dù có chạy với dòng điện công suất cực lớn như các loại máy công nghiệp. Cũng sẽ giữ được dòng điện ổn định cho nhà máy.
2/ Rơ le trung gian theo chân
Đúng như cách gọi rơ le trung gian theo chân được phân biệt theo số lượng chân của loại rơ le đó. Cùng xem có những loại nào sẽ được trình bày dưới đây:
Rơ le trung gian 11 chân
Rơle trung gian 11 chân có nghĩa là được thiết kế có 11 chân. Là loại rơle trung gian, chúng có nhiệm vụ là chịu tải trung gian cho các cảm biến. Hơn thế nữa nó còn làm các mạch tự giữ, mở, bật cùng với thiết kế có nhiều tiếp điểm xung quanh.
Loại rơle 11 chân này được dùng rất phổ biến và được ưa chuộng hiện nay do chúng dễ dàng tháo lắp. Cũng như có độ bền cao và quá trình sử dụng ổn định.
Rơ le trung gian 11 chân
Rơ le trung gian 14 chân
Loại rơ le trung gian 14 chân thực tế nó có tổng 4 cặp tiếp điểm. Trong đó 13 và 14 luôn là chân cuộn dây cấp nguồn. Loại rơ le này được dùng rất phổ biến và được nhiều người lựa chọn trên thị trường. Bởi chúng có công dụng tuyệt vời và độ an toàn của nó mang đến cho hệ thống dòng điện dân dụng và cả dòng điện công nghiệp.
Ngoài những loại rơ le trên còn có rơ le 5 chân, rơ le 8 chân. Cũng có những công dụng và chức năng tuyệt vời. Khi bạn muốn lắp rơ le cho một thiết bị nào đó hãy tìm hiểu để có thể mua được loại rơ le phù hợp nhất.
Cách kiểm tra và đấu rơ le trung gian đơn giản
Như đã nêu trên rơ le trung gian có nhiệm vụ chính đó là bảo vệ các thiết bị khỏi tình trạng hư hỏng và cháy nổ. Sau đây tôi sẽ hướng dẫn các bạn cách kiểm tra và đấu rơ le đơn giản bạn có thể tự thực hiện.
Cách kiểm tra Rơ le trung gian
1/ Cách kiểm tra rơ le trung gian
Thường thì các thiết bị điện sau một thời gian sử dụng sẽ gặp vấn đề. Sau đây tôi sẽ hướng dẫn cách kiểm tra rơ le trung gian có đang gặp vấn đề và cần thay mới hay không.
Để kiểm rơ le trung gian bạn cần một người khác để giúp đỡ bật công tắc đến vị trí “ON”. Khi đó thì tay bạn đặt trên rơ le tay sẽ cảm thấy có tiếng cạch cạch.
Mặt khác khi chìa khóa bật sang vị trí “Star” ngón tay cũng sẽ cảm thấy có tiếng cạch cạch (rờ le khởi động). Nếu không, bạn hãy gỡ rơ le ra và kiểm tra lại các kết nối. Nếu như rơ le bị ăn mòn hoặc quá nóng thì lắp lại với một cái rờ le mới.
Tuy nhiên tôi cũng khuyên bạn rằng bất cứ khi nào thiết bị điện xảy ra vấn đề gì bạn cũng không nên tự ý tháo lắp và kiểm tra. Hãy nhờ đến những người có chuyên môn am hiểu về điện. Để tránh những rủi ro không đáng có.
2/ Cách đấu rơ le trung gian
Như đã tìm hiểu ở trên rơ le được chia làm 2 loại. Vậy cách lắp đặt chúng như thế nào, có khó không? Đừng lo các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn sau:
Sơ đồ đấu dây rơ le trung gian
Sau đây là sơ đồ đấu dây rơ le trung gian. Đây chỉ là hình minh họa để mô tả rõ cách đấu rơ le cho bạn dễ tham khảo:
Sơ đồ đấu dây trung gian
Trong quá trình lắp đặt rơ le trung gian bạn có thể gắn trực tiếp, hoặc gắn vào chân đế. Khi đấu lắp cần phải xác định chính xác vị trí các chân để tránh nhầm lẫn. Với dạng có chân đế sau khi cắm mạch xong thì cắm chân rơ le vào thân đế theo vị trí chân tương ứng để tạo thành mạch hoàn chỉnh.
Cách đấu rơ le trung gian
Cách đấu rơ le trung gian theo số vôn
Theo sơ đồ đấu rơ le phía trên cho thấy rằng 2 cặp tiếp điểm là thường đóng và thường mở. Theo như hình trên ta sẽ đấu cấp nguồn 12–24–220V tùy loại vào chân 1 và 5 của cuộn dây. Trong đó 2 cặp tiếp điểm thường mở là 2-4 và 6-8. Còn 2 cặp thường đóng sẽ là 2-3 và 6-7.
Bạn có thể áp dụng cách đấu này đối với các loại rơ lr theo số vôn khác nhau. Lưu ý là hãy lựa chọn sản phẩm phù hợp theo thiết bị bạn muốn sử dụng. Để đảm bảo an toàn và sử dụng ổn định tuyệt đối trong suốt thời gian sử dụng nhé.
Hướng dẫn cách đấu rơ le trung gian
Cách đấu rơ le 14 chân và 11 chân
Đây là một loại rơ le được sử dụng nhiều nhất hiện nay. Đối với cách đấu rơ le 14 chân và 11 chân ta cũng làm tương tự như cách đấu ở phía trên. Tuy nhiên nếu bạn không thực sự am hiểu kĩ thuật chuyên môn về điện. Cách tốt nhất là nên nhờ đến các thợ sửa điện nước tại nhà vì nếu làm sai có thể gây hư hỏng thậm chí nguy hiểm tới tính mạng của bản thân.
Trên đây là toàn bộ thông tin chi tiết về cấu tạo, kí hiệu rơ le trung gian một thiết bị tuy “nhỏ mà có võ”. Mọi thắc mắc về cách đấu rơ le trung gian, các thiết bị điện hay các dịch vụ kiểm tra, sửa chữa điện nước. Hoặc muốn sửa chữa nhanh chóng chất lượng giá cả hợp lý các bạn vui lòng liên hệ
Hotline: 0973.410.857
